برش درخت

بسمه تعالی

موضوع  :  برش درخت

بریدن چوب

     قطع و برش درختان اولین مرحله در استحصال چوب می باشدو کیفیت آن تا حد زیادی به ظاهر و ساختمان درخت در جنگل ، و نیز به زمان قطع درخت بستگی دارد . هر گونه درخت نیز زمان مخصوص به خود را برای قطع دارد، مثلا برای آکاسیا بیست سال وبرای بیرچ چهل سال و برای درخت بلوط حداقل هشتاد و حد اکثر دویست سال ، سن مناسبی برای قطع تشخیص داده شده است ، اگر درختی زود تر از زمان قطع مناسب قطع شود ممکن است چوب آلات استحصال شده از آن نرم و در برابر حشرات آسیب پذیر تر و مستعد برای برخی معایب فیزیکی باشند.از طرف دیگر اگر درخت بسیار دیر تر از فصل قطع بریده شود ممکن است چوب آن بیمار یا حتی پوسیده باشد.از آنجا که شیره گیاهی در رشد و افزایش چوب درخت نقش دارد ، درختان مرده که هنوز قطع نشده اند نیز فاقد ارزش لازم می باشند . اره کردن یا چهار تراش کردن گرده بینه ها با روشی که کمترین ضایعات را داشته باشد روشهای مختلف زیر برای تبدیل چوب آلات الواری میباشند.

قطع و برش درختان

     قطع درختان از پائیز آغاز و تا قبل از رسیدن بهار ادامه دارد.  به علت اینکه شیره در این هنگام فعال نیست ,احتمال اینکه نبود آن بر بافتها اثر کند و باعث هجوم حشرات شود ,کمتر است . به عبارت دیگر در این وقت جدا کردن پوست از برون چوب ساده تر است . اگر کنده و بخشهایی از  ریشه مورد نیاز باشد , می توان درخت را ریشه کن کرد و در نتیجه بیشینه طول تنه بدست می آید   در غیر این صورت می توان آن را از پایه با تبر , اره یا ابزار دیگر برید . هنگامی که درخت می افتد ,شاخه ها و در بیشتر موارد پوست برای خشک کردن جدا می شوند .  بعد از افتادن درختان به سرعت و سهولت به انبارهایی که باید در طول زمستان ذخیره شوند منتقل می شوند تا در بهار وتابستان بتوان بر روی آنها کار کرد.

تبدیل تنه ها به الوار

اره کردن یا چهار گوش بریدن تنه به روشی انجام می شود که کمترین تلف را داشته باشد . در اینجاراههای گوناگون تقسیم تنه ها ذکر می گردد :

1)چهار گوش

در این روش پوست از تنه ها با اره جدا می شود و خطوط قائم بوجود می آید .اگر دو برش متقاطع صورت گیرد, قطعات چهار گوش تولید می شود .

2) خطوط موازی

روشی است که برای چوبهای با کیفیت پایین معمول است و تخته هایی با پهنای مساوی بوجود می آید که اثری از پوست در آنها نیست .

3) برشهای موازی

 تخته ای کلفت به پهنای تنه ایجاد می کند, ولی بخش مرکزی یا الوار به دلیل قرار گرفتن هسته  در وسط به راحتی دو نیم می شود . به زبان دیگر الوارها میل به خم شدن به سوی بخش بیرنی که شیره و رطوبت بیشتری در آن هست , دارند .

4) برش شعاعی

داشته از دید نظری بهترین راه پرهیز از ترک و پیچش است که برش از شعاعهای مغزی پیروی می کند, ولی همچنین اگربخواهیم  الوار مقطع مستطیلی باشند ,ضایعات بیشتری درپی خواهد داشت .

5) روش کانتیبی

بهترین روش برای خلاصی از مغز پیچ خورده چوب است .الوار پهن با کمترین تلف تولید می کند . این راه همیشه برای خاص کمیاب بکار می رود .

6) روش هلندی

متناوبا برای چوبهای با کیفیت بالا بکار می رود ,همانگونه که الگو و شبکه را در همه سطح مقطع نشان می دهد .برشها موازی شعاعهای مغزی ایجاد می شوند و به این علت از روی هم رفتن به سطح وسیع جلوگیری میشود.

7) خطوط مخالف

برشهای متناوب در هر ربع تنه موازی با محورهای آن صورت می گیرد و امکان بد شکلی الوارها به حداقل می رسد . روشهای دیگری نیز وجود دارد ولی معمولترین آنها همانهایی است که ذکر شد.

     بسته به کاربردهای گوناگون می توان چوب را به دو گروه اصلی تقسیم کرد :

چوب طبیعی :

۱) گرده بینه ۲) بریده شده  ۳) اره شده  ۴) مسطح شده  ۵) خم شده

چوب تبدیل شده :

۱) چهار تکه شده  ۲) تقویت شده  ۳) روکش شده ۴) ورق شده  ۵) فشرده شده

هر یک از آنها هدف خاصی را بر آورده می کنند . مثلا برای بدست آوردن تیر و دیرک  از گرده بینه آغاز می کنیم , برای تولید ورق از چوب بریده شده طبیعی سود می بریم . از نئوپان تبدیل شده می توان تخته , صفحه و قالب ساخت .ولی از همین چوب به شکل چهار گوش می توان قاب و چهار چوب ساخت .

اندازه گیری و محاسبه حجم :

شکلهای گوناگون چوب در تجارت به شیوه های زیر خریداری می شوند :

متر مکعب: روشی معمول خرید چه طبیعی یا تبدیل شده است که با  m3 نمایش داده می شود .

متر مربع:  وقتی چوب دارای کلفتی و طول یکسان باشد , از آن استفاده می شود که معمولا صفحات ,  نئوپان وتخته های شیار دار را  در بر می گیرد . واحد اندازه گیری متر مربع است که با m2 نشان می دهند .

متر خطی : تنها وقتی بکار می رود که پهنا و کلفتی یکسان باشد مانند قاب , قالب , تخته های کناره و ...  با m نشان داده می شود .

وزن : برخی چوبهای بسیار با کیفیت با واحد وزن خریداری می شوند ,مثلا اگر قطر تنه ها کم باشد . واحد سنجش کیلوگرم یا kg است .

واحد : در برخی موارد نادر کیفیت بالا مانند صفحات زیبا  یا چوبی که به عنوان سقف کار شده استفاده می شود که نشانه آن c/u است .

حجم تکه های مختلف چوب بر طبق شکل هندسی آنها تعیین می شود. در اشکال نا منظم محاسبات تقریبی زیادی باید انجام شود . اندازه گیری یا محاسبه حجم درخت یا چوب از فرمولهای زیر پیروی می کند :

1) حجم یک تنه استوانه ای :  V=pi*r2*L  کهpi=3.1416 , r شعاع تنه و L طول تنه می باشد .

2) حجم تنه مخروطی : *L/2  V=(B+b)  که B , b سطح مقطعهای تنه و L   طول آنست.

3) حجم یک تنه مکعب مستطیل : V=L*b*a که a,b,L    به ترتیب طول , پهنا و ضخامت تنه است .

4) حجم تنه پ? : حجم تنه مکعب با لبه های پخ برابر حجم تنه متوازی السطوح در ضریبی کمتر از 1 می باشد . این ضریب بین 8/0 و9/0 بسته به میزان نامنظمی تنه متغیر است .

5) حجم تنه مکعب مربع : V=b2*L  

6) حجم تنه مکعی نا منظم : V=(B+b)*L/2

7) حجم تنه از راه وزن مخصوص : V=P/d  که P وزن و d چگالی آن است .

مراجعه شود به جدول چگالیها

منبع: آقای مصطفی طحان